Ας σπάσουμε τον μύθο των θερμίδων!

Αν κοιτάξουμε τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε θερμίδες (δεν μιλάμε για τα υπερ-επεξεργασμένα, βέβαια), κανένα από αυτά δεν είναι από τη φύση του καλό ή κακό. Γνωρίζουμε ότι το σώμα μας χρειάζεται ενέργεια από τις θερμίδες των τροφών για να πραγματοποιήσει την καθημερινή του δραστηριότητα και αυτές οι ενεργειακές απαιτήσεις θα είναι μεγαλύτερες όσο πιο έντονη είναι η δραστηριότητά μας και θα είναι ελάχιστες αν κάνουμε καθιστική ζωή.

Φυσικά τρόφιμα ή υπερ-επεξεργασμένα

Από την άλλη πλευρά, είναι εύκολο να καταλάβει κανείς ότι το σώμα μας δεν θα αντιδράσει ποτέ το ίδιο αν φάμε ένα ντόνατς και πιούμε ένα αναψυκτικό ή αν επιλέξουμε ένα τοστ με αβοκάντο και σπόρους μαζί με ένα πλήρες γάλα με αγνό κακάο. Ακόμα και αν η πρώτη επιλογή είχε τις ίδιες, ή ακόμα και λιγότερες, θερμίδες, ένα ντόνατς φτιαγμένο με ραφιναρισμένο αλεύρι και υδρογονωμένα λίπη (τηγανισμένο και καλυμμένο με λευκή ζάχαρη), συνοδευόμενο από ένα αναψυκτικό που είναι βασικά νερό, ζάχαρη και χρωστικές τροφίμων είναι μια βόμβα θερμίδων… κενών (και δυνητικά επικίνδυνων να προκαλέσουν φλεγμονές).

Ωστόσο, μια μεγάλη φέτα ψωμί σίκαλης ολικής αλέσεως με άλειμμα αβοκάντο και, από πάνω, μια κουταλιά ανάμεικτους σπόρους -επιλέγοντας για ρόφημα ένα ποτήρι πλήρες γάλα με σκόνη κακάο 70%, για παράδειγμα- είναι μια άλλη βόμβα θερμίδων, αυτήν τη φορά που αποτελείται από μεγάλο αριθμό ωφέλιμων θρεπτικών συστατικών για τον οργανισμό: ασβέστιο, βιταμίνες Β1, Β2, Β3, Β5 και Β9, μέταλλα όπως μαγνήσιο και κάλιο, φυτικές ίνες δύο ειδών, αμινοξέα και απαραίτητα λιπαρά οξέα. Καμία σχέση, σωστά;

Έτσι, είναι σαφές ότι είναι βολικό να χάσουμε τον φόβο των θερμίδων για να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε τι μας προσφέρει αυτό που τρώμε και, παρεμπιπτόντως, να αναθεωρήσουμε μια άλλη σημαντική ιδέα που μας βοηθά να υπολογίσουμε καλύτερα τις μερίδες του “τι είναι τόσο παχυντικό, ακόμα κι αν είναι υγιές”: τη θερμιδική πυκνότητα (πολλή ενέργεια σε ένα πολύ μικρό μέγεθος).

Πολλές (αλλά πολύτιμες) θερμίδες

Μεταξύ των τροφίμων με υψηλή θερμιδική πυκνότητα, υπάρχουν πολλά που είναι εξαιρετικά ενδιαφέροντα όσον αφορά τη διατροφική τους πλευρά. Είναι κατάλληλα ακόμη και για άτομα που ενδιαφέρονται να ελέγξουν το βάρος τους, επειδή εάν ληφθούν σε λογικές ποσότητες -παρά το γεγονός ότι βρίσκονται στην κορυφή της διατροφικής πυραμίδας- μπορούν να καταναλωθούν χωρίς περισσότερη σκέψη. Ποια είναι αυτά; Λοιπόν, το αβοκάντο, το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, οι ξηροί καρποί και οι σπόροι, η μαύρη σοκολάτα, τα σκληρά τυριά, τα λιπαρά ψάρια, τα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα και ορισμένα φρούτα όπως η καρύδα, για παράδειγμα, για την οποία σπάνια γίνεται λόγος και έχει όχι λιγότερες από 350 θερμίδες ανά εκατό γραμμάρια. Αυτό στο οποίο πρέπει να δώσεις προτεραιότητα όταν κρίνεις αυτές τις τροφές -όπως για παράδειγμα την καρύδα- είναι ότι όσο κι αν σε τρομάζει το νούμερο 350 (θερμίδες), θα πρέπει να προσέξεις περισσότερο το νούμερο 100 (γραμμάρια). Δηλαδή, δεν πρόκειται να φας ποτέ 100 γραμμάρια τριμμένη καρύδα, σωστά; Το ίδιο ισχύει για τους χουρμάδες, τις ελιές ή τα αποξηραμένα φρούτα.

Οι καλύτερες “παχυντικές” τροφές

Αν κοιτάξουμε τα πρόσθετα οφέλη των προαναφερθέντων τροφών, γνωρίζουμε ότι, για παράδειγμα, το σκληρό τυρί (300-400 kcal/100 gr) είναι μία από τις καλύτερες πηγές ασβεστίου που υπάρχουν, η μαύρη σοκολάτα (600 kcal/100 gr) είναι απόλυτα αντιοξειδωτική, το πλήρες γιαούρτι είναι απαραίτητο για την επίτευξη υγιούς μικροχλωρίδας και το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο (900 kcal/100 gr) περιέχει τα πιο ευεργετικά λιπαρά οξέα ολόκληρης της διατροφικής πυραμίδας και, επιπλέον, συμβάλλει στην καλύτερη απορρόφηση των βιταμινών των λαχανικών που συνοδεύει. Οι ξηροί καρποί και, κυρίως, τα καρύδια (600 kcal/100 gr), είναι γεμάτα πρωτεΐνες, φυτικές ίνες, υγιή λιπίδια, ασβέστιο, σίδηρο, ιώδιο, μαγνήσιο, ψευδάργυρο, νάτριο, κάλιο, φώσφορο, σελήνιο, θειαμίνη, ριβοφλαβίνη, νιασίνη, φολικά και βιταμίνες Β6 και Ε. Βλέπεις ότι, σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, η θερμιδική αξία παραμερίζεται υπέρ της διατροφικής πυκνότητας, δηλαδή κάθε θερμίδα που μας παρέχουν συνοδεύεται από πολυάριθμα θρεπτικά συστατικά.

Εάν το άγχος σου επικεντρώνεται στο γεγονός ότι πρέπει να χάσεις βάρος, έχε κατά νου ότι η βάση της διατροφής σου πρέπει να είναι το άθροισμα από: φρούτα και λαχανικά που, δεδομένης της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε νερό και φυτικές ίνες  -εκτός, φυσικά, από τις βιταμίνες, τα μέταλλα και τα αντιοξειδωτικά τους-, είναι γενικά χαμηλά σε θερμίδες.

Σε γαλακτοκομικά προϊόντα, δημητριακά ολικής αλέσεως, λευκά ψάρια, αυγά, άπαχα κρέατα, όσπρια… Σε αυτή την περίπτωση, τα θερμιδικά πυκνά τρόφιμα θα πρέπει να προορίζονται για κατανάλωση σε μικρές ποσότητες (ως συνοδευτικό, ως ντρέσινγκ ή ως γαρνιτούρα…)

Πολλοί διατροφολόγοι συμφωνούν ότι, όχι μόνο δεν μποϊκοτάρουν τις δίαιτες απώλειας βάρους αυτά τα τρόφιμα με πολλές θερμίδες —ειδικά όταν αποτελούν καλές πηγές υγιεινού λίπους— αλλά και μπορούν μερικές φορές να συμβάλλουν στην επιτυχία μιας καλά σχεδιασμένης δίαιτας απώλειας βάρους. Περιέχουν πολλές φυτικές ίνες (διαλυτές και αδιάλυτες), κάτι που ωφελεί λόγω της ικανότητάς τους να χορταίνουν -ακόμη και αν είναι σε μικρές ποσότητες-, καθυστερούν την κένωση του στομάχου και ευνοούν την πιο αργή απορρόφηση ορισμένων θρεπτικών συστατικών όπως η γλυκόζη (από ψωμί, πατάτες, ζυμαρικά κ.λπ.), γεγονός που αποτρέπει μια ξαφνική “έκρηξη” ινσουλίνης, το οποίο είναι αυτό που, μακροπρόθεσμα, μας κάνει να παίρνουμε βάρος ή να μην είμαστε αποτελεσματικοί στην καύση του συσσωρευμένου λίπους.