Αυτό, που μπορεί να ακούγεται εγωιστικό ή ανούσιο – δεδομένου ότι τα παιδιά είναι ανυπεράσπιστα – είναι, στην πραγματικότητα, η έκφραση μιας ζωτικής ανάγκης που μπορεί να επεκταθεί στην καθημερινή μας ζωή: Είναι αδύνατο να φροντίσεις τους άλλους αν δεν φροντίσεις πρώτα τον εαυτό σου.
Αυτό θα πρέπει να έχει ιδιαίτερη απήχηση σε εμάς τις γυναίκες, διότι από τότε που έχουμε μνήμη θυμόμαστε τις μητέρες, τις γιαγιάδες και τις προγιαγιάδες μας να φροντίζουν τα πάντα εκτός από τον εαυτό τους (σε γενικές γραμμές). Ο ρόλος μας ως φροντίστριες μάς έχει συνηθίσει να δίνουμε πάντα προτεραιότητα στις ανάγκες των άλλων πριν από τις δικές μας, και ήρθε η στιγμή να το πούμε: αυτή η πράξη γενναιοδωρίας μπορεί να επηρεάσει την υγεία μας.
Αν οι αεροσυνοδοί επιμένουν ότι πριν φορέσεις σε κάποιον άλλο μια μάσκα οξυγόνου πρέπει να τη φορέσεις στον εαυτό σου, είναι επειδή οι περισσότεροι άνθρωποι τείνουν να βοηθούν κάποιον άλλο πριν βοηθήσουν τον εαυτό τους. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις γυναίκες, και έχει τις συνέπειές του.
Το ψυχικό βάρος, μεταξύ άλλων, του να κουβαλάμε στη μνήμη μας όλα όσα αφορούν την καθημερινή οργάνωση των παιδιών, των γονιών και των συντρόφων, οδηγεί σε μια πιο αγχωμένη, κουρασμένη και τεταμένη ζωή, αποτέλεσμα που πολύ απέχει από το επιθυμητό.
Ξεκουραζόμαστε λιγότερο και χειρότερα, δεν σεβόμαστε τις πιθανές διατροφικές μας ανάγκες και δίνουμε προτεραιότητα στις δραστηριότητες των άλλων ή στη δουλειά έναντι της απόλαυσης του ελεύθερου χρόνου μας και της αυτοφροντίδας μας. Συμπέρασμα; Ότι παρόλο που το προσδόκιμο ζωής των γυναικών είναι μεγαλύτερο από αυτό των ανδρών, η ποιότητα ζωής δεν είναι καν συγκρίσιμη.
Η σημασία της αυτοφροντίδας για τις γυναίκες
Αυτή η ανισορροπία οφείλεται στους πρωτόγονους ρόλους που εξακολουθούν να διέπουν την κοινωνία μας. Η γυναίκα ήταν παραδοσιακά εκείνη που προοριζόταν να φροντίζει το σπίτι και τα μέλη του, η “ειδική” σε αυτά τα θέματα. Λοιπόν, αυτό δεν πρέπει να είναι μια περίσταση που πρέπει να εξαλειφθεί, αρκεί να μην πηγαίνει κόντρα στη δική μας αυτοφροντίδα. Και η εμπειρία λέει ότι αυτή είναι η κατάσταση.
Είναι καιρός, λοιπόν, να δώσουμε προτεραιότητα στον εαυτό μας και να επιδιώξουμε τη σωματική και συναισθηματική ευεξία μας και, προς τούτο, είναι καθήκον όλων μας να αλλάξουμε τη νοοτροπία, να ελαφρύνουμε το γυναικείο βάρος στο σπίτι και, κυρίως, να προωθήσουμε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής, τόσο σωματικά, όσο και νοητικά και συναισθηματικά.
Όταν μιλάμε για έναν υγιεινό τρόπο ζωής, -υγεία που δεν πρέπει ποτέ να νοείται ως η απουσία ασθένειας- αναφερόμαστε στη σωματική, πνευματική, συναισθηματική και κοινωνική ευεξία. Για να διατηρήσουμε όλες αυτές τις πτυχές σε καλή κατάσταση, πρέπει να δουλέψουμε θέματα όπως η υγιεινή διατροφή και η καθημερινή σωματική άσκηση, από τη μία πλευρά, αλλά και άλλα εξίσου σημαντικά θέματα όπως η ανάπαυση, ο έλεγχος του στρες, η κοινωνικοποίηση, η αυτοφροντίδααλλά και η καλλιέργεια και απόλαυση των δικών μας ενδιαφερόντων.
Γιατί οι γυναίκες δυσκολευόμαστε να φροντίσουμε τον εαυτό μας;
Φαίνεται ότι, σε θέματα υγείας και αυτοφροντίδας, υπάρχουν βιολογικές διαφορές μεταξύ των δύο φύλων, γι’ αυτό και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει ήδη θέσει ως προτεραιότητα τον εντοπισμό των επιπτώσεών τους.
Για το σκοπό αυτό, επαγγελματίες υγείας, όπως διατροφολόγοι, ειδικοί στη σωματική άσκηση και τον αθλητισμό, ψυχολόγοι και φυσιοθεραπευτές, εργάζονται εδώ και αρκετό καιρό (με τη μορφή κινημάτων όπως το #movewomen, για παράδειγμα) για να εντοπίσουν ποιες παράμετροι βοηθούν ή εμποδίζουν τις γυναίκες να εφαρμόσουν υγιεινές συνήθειες τρόπου ζωής και ποια στοιχεία τις βοηθούν να τις τηρούν με συνέπεια στη διάρκεια της ζωής τους.
Από πού να ξεκινήσω;
Για να σε διευκολύνουμε, συντάξαμε έναν οδηγό δέκα βημάτων με τα συμπεράσματα αυτών των μελετών. Λάβε υπόψη:
1.- Καμία ενοχή! Το να αφιερώνεις χρόνο στον εαυτό σου δεν σημαίνει ότι παραμελείς τους αγαπημένους σου ή τις καθημερινές σου δουλειές. Το σώμα και το μυαλό μας απαιτούν την ίδια στοργική και συνεχή φροντίδα που δίνουμε στους άλλους και αυτό δεν μας κάνει χειρότερες κόρες, μητέρες, αδελφές, συντρόφους. Αν υπάρχει χρόνος, θέληση και διάθεση γι’ αυτούς, γιατί όχι και για εμάς;
2.- Κάνε για την υγεία σου μια δέσμευση ακόμη στο καθημερινό σου πρόγραμμα. Αυτό θα σε διευκολύνει να βρεις χρόνο για άσκηση, για ένα ραντεβού με το γιατρό ή για να δεις τις φίλες σου.
3.- Ναι, καλά το διάβασες. Οι φίλες, και ο ελεύθερος χρόνος γενικότερα, είναι ζωτικής σημασίας για την ψυχική μας υγεία.
4.- Αν η οργάνωση του σπιτιού σου πέφτει στους ώμους σου, ήρθε η ώρα να κάνεις μια αλλαγή. Εκτός και αν ζεις μόνη σου, δεν υπάρχει λόγος να μην μοιράζεσαι τις δουλειές του σπιτιού. Και να θυμάσαι: Δεν χρειάζεται να είναι όλα τέλεια. Η ψυχική σου ξεκούραση είναι πιο σημαντική.
5.- Σταμάτα για λίγο και σκέψου: τι χρειάζομαι για να νιώσω καλύτερα; Φτιάξε μια λίστα με τα πράγματα που θα μπορούσες να κάνεις για να βελτιώσεις τη σωματική, πνευματική και συναισθηματική σου υγεία και κάνε ένα βήμα τη φορά, πήγαινε σιγά-σιγά.
6.- Μίλησε με τον σύντροφό σου, στηρίξου πάνω του και εξήγησέ του ότι είστε συνέταιροι και ότι η ομαδική εργασία όχι μόνο θα οδηγήσει σε καλύτερη οικογενειακή αρμονία, αλλά και ότι το παράδειγμά σας θα συμβάλλει στην αναθεώρηση των παρωχημένων ρόλων.
7.- Η ισορροπία είναι το κλειδί. Για να βγούμε από το “όλα ή τίποτα”. Απλά να βάζεις στο ίδιο επίπεδο τις δικές σου ανάγκες και τις ανάγκες των άλλων.
8.- Βρες δραστηριότητες που να σε κάνουν ευτυχισμένη.
Επειδή εσένα σε ανησυχεί η απόδοση στην εργασία σου, η φροντίδα για τις φίλες σου και η διασφάλιση της ικανοποίησης των αναγκών του συντρόφου, των παιδιών και των γονιών σου… Όμως εσένα, ποιος σε φροντίζει;