Εθισμός στη ζάχαρη: Αιτίες, συμπτώματα, συνέπειες και θεραπεία μιας μαζικής και σιωπηλής επιδημίας

Αν και δεν αναγνωρίζεται επίσημα ως κλινική διάγνωση, ορισμένοι άνθρωποι βιώνουν με τη ζάχαρη συμπεριφορές παρόμοιες με κάθε άλλο εθισμό. Με την ιδιαιτερότητα ότι είναι πολύ εύκολο να αποκτηθεί με μια βόλτα στο σούπερ μάρκετ ή στο ντουλάπι. Και πρόσεξε τη συχνότητά της στις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες, όταν οι ορμονικές αλλαγές δημιουργούν μια σειρά από σωματικά και συναισθηματικά συμπτώματα που αυξάνουν αυτήν την ακατάσχετη επιθυμία για ζάχαρη που θα μπορούσαν τελικά να οδηγήσουν σε εθισμό.

Πίστεψέ το: Η ζάχαρη είναι πιο εθιστική από την κοκαΐνη. Και κάθε άλλο παρά κλισέ ή υπερβολή είναι, πρόκειται για επιστημονική απόδειξη. Μια ανασκόπηση ερευνών του 2017 αποκάλυψε ότι οι απολαύσεις που προέρχονται από την κατανάλωση ζάχαρης είναι πολύ πιο ελκυστικές και απολαυστικές για τον εγκέφαλο και από τις επιδράσεις της κοκαΐνης. Ήρθε η ώρα να ασχοληθούμε εν συντομία με ορισμένα βασικά ερωτήματα…

Τι είναι ο εθισμός στη ζάχαρη;

Ο εθισμός στη ζάχαρη ορίζεται ως η επαναλαμβανόμενη και αυξανόμενη κατανάλωση ζαχαρούχων ουσιών παρά τη γνώση (ή μη) των αρνητικών συνεπειών. Η εθιστική ιδιότητα αποδίδεται στην επίδραση της ζάχαρης στο σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου, δηλαδή στην παραγωγή νευροδιαβιβαστών όπως η ντοπαμίνη που πυροδοτούν συναισθήματα ευχαρίστησης και ενίσχυσης. Αν και είναι φυσιολογικό να θέλεις να ενδίδεις από καιρό σε καιρό, η επιθυμία για ζάχαρη κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης μπορεί να γίνει ακαταμάχητη και να σε οδηγήσει σε υπερκατανάλωση ανθυγιεινών τροφών.

Είναι πολύ συχνή η εξάρτηση από τη ζάχαρη;

Ο εθισμός στη ζάχαρη είναι εξαιρετικά συχνός, με την ημερήσια πρόσληψη στις χώρες του πρώτου κόσμου να ανέρχεται κατά μέσο όρο σε περίπου 270 θερμίδες ή περίπου 17 κουταλάκια του γλυκού, σύμφωνα με μελέτες. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι συνιστάται μια  τυπική δίαιτα 2.000 θερμίδων να περιορίζει την πρόσληψη ζάχαρης σε 12 κουταλάκια του γλυκού.

Πού είναι η ζάχαρη;

Σε αυτό το σημείο μπορεί να έχεις αναρωτηθεί: «Ποιος μπορεί να φάει 17 κουταλάκια του γλυκού ζάχαρη;»Πραγματικά οποιοσδήποτε, γιατί η ζάχαρη που μετράει λιγότερο είναι η ζάχαρη που βάζεις στον καφέ σου. Θα βρεις τόνους ζάχαρη σε τρόφιμα που δεν θα πίστευες ποτέ και πιο συγκεκριμένα βρίσκεται (πραγματικά σε τόνους) σε επεξεργασμένα και υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα: πίτσες, μπισκότα, κράκερ, αλμυρά, παιδικές τροφές, δημητριακά, ενεργειακά ποτά, πουρέδες λαχανικών, σάλτσα ντομάτας, ψωμί του τοστ, χυμούς, αλλαντικά, μαγιονέζες… Για να σου δώσουμε μια ιδέα, ένας χυμός πορτοκαλιού από το σούπερ μάρκετ ισοδυναμεί με οκτώ κύβους ζάχαρης.

Ποια είναι τα συμπτώματα του εθισμού στη ζάχαρη;

Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα και σημάδια του εθισμού στη ζάχαρη είναι η συνεχής και ακατανίκητη επιθυμία για κάτι γλυκό, η επιθυμία για αλάτι, η απώλεια του ελέγχου της κατανάλωσης ζάχαρης, η ανάγκη προοδευτικής αύξησης της δόσης για να επιτευχθούν τα ίδια επίπεδα ικανοποίησης, η κάλυψη της συνήθειας, η καταφυγή στην κατανάλωση ζάχαρης για την ανακούφιση των συναισθημάτων, η ανάπτυξη στερητικών συνδρόμων όπως η κατάθλιψη και το άγχος…

Ποιες είναι οι αιτίες του εθισμού στη ζάχαρη;

Οι αιτίες του εθισμού στη ζάχαρη μπορεί να είναι πολύ διαφορετικές και κυμαίνονται από τη γενετική προδιάθεση έως την ανάπτυξη ενός συστήματος ανταμοιβής του εγκεφάλου, συναισθηματικούς και ψυχολογικούς παράγοντες. Από την ηλικία των 50 ετών και μετά, συχνά παρατηρείται ότι οι ορμονικές διακυμάνσεις αυξάνονται και γίνονται ένας από τους κύριους λόγους για την επιθυμία για ζάχαρη. Τα οιστρογόνα πέφτουν και πεινάς περισσότερο, ενώ αυξάνονται τα επίπεδα της γκρελίνης, αυτής της ορμόνης που σχετίζεται με την κατανάλωση τροφής με γνώμονα την ανταμοιβή, πράγμα που είναι ένας κομψός τρόπος να πούμε ότι γίνεται πιο δύσκολο να αντισταθούμε στις ζαχαρούχες τροφές.

Πώς να αποφύγεις την επιθυμία για ζάχαρη;

Η αντιμετώπιση της επιθυμίας για ζάχαρη περιλαμβάνει μια διεπιστημονική προσέγγιση που αντιμετωπίζει τις σωματικές και ψυχολογικές συνιστώσες της επιθυμίας για ζαχαρούχα τρόφιμα και ποτά. Πρώτα απ’ όλα, δώσε προτεραιότητα σε μια ισορροπημένη διατροφή που να περιλαμβάνει σύνθετους υδατάνθρακες, τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες και επαρκείς πρωτεΐνες για την εξισορρόπηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και τη μείωση της επιθυμίας. Μία συνεπής ρουτίνα ύπνου είναι επίσης απαραίτητη, όπως και η σωματική άσκηση. Α, και θυμήσου να ελέγχεις όλες τις ετικέτες σε ό,τι αγοράζεις στο σούπερ μάρκετ για να δεις πόση ζάχαρη περιέχει το τρόφιμο.  

Ποιες είναι οι επιπτώσεις της ζάχαρης στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση;

Οι ορμόνες οιστρογόνα και προγεστερόνη επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο τα κύτταρα ανταποκρίνονται στην ινσουλίνη. Μετά την εμμηνόπαυση, οι αλλαγές στα επίπεδα των ορμονών μπορεί να προκαλέσουν διακυμάνσεις στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Μπορεί να παρατηρήσεις ότι τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σου μεταβάλλονται περισσότερο από ό,τι πριν, ανεβοκατεβαίνοντας. Εάν το σάκχαρο στο αίμα σου τεθεί εκτός ελέγχου, διατρέχεις αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη.

Πώς να αντιμετωπίσεις τον εθισμό στη ζάχαρη;

Εάν διαπιστώσεις ότι από μόνη σου δυσκολεύεσαι να διαχειριστείς και να επεξεργαστείς έναν πιθανό εθισμό στη ζάχαρη, υπάρχουν εξειδικευμένες θεραπείες για να σε βοηθήσουν. Πράγματα όπως η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία για τον εντοπισμό και την τροποποίηση των σκέψεων και των συμπεριφορών που σχετίζονται με τον εθισμό στη ζάχαρη, η επαγγελματική διατροφική συμβουλευτική, οι ομάδες υποστήριξης, η φαρμακευτική αγωγή υπό την επίβλεψη του γιατρού σου κλπ.